- Theo Đạo luật Nông nghiệp 2014 (Farm Bill 2014), được cụ thể hóa bằng  Chương trình thanh tra cá da trơn (bộ Siluriformes) của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ ban hành 3/2016 với 18 tháng chuyển tiếp có hiệu lực từ 01/9/2017, để tiếp tục xuất khẩu cá da trơn (chủ yếu là cá tra) vào Hoa kỳ, Việt Nam phải xây dựng và tổ chức hệ thống kiểm soát ATTP tương đương với Hoa Kỳ về 03 nhóm tiêu chí: (1) Hệ thống pháp luật trong kiểm soát chất lượng, ATTP; (2) Năng lực thực thi pháp luật của cơ quan thẩm quyền; (3) Điều kiện bảo đảm vệ sinh, ATTP trong toàn bộ quá trình từ sản xuất con giống, nuôi trồng, vận chuyển, sơ chế, chế biến, xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ.

- Để đáp ứng quy định mới của Hoa Kỳ, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã trình Chính phủ ban hành Chương trình hành động ứng phó xuất khẩu cá da trơn sang Hoa kỳ; tổ chức rà soát hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật; phổ biến, tập huấn cho người dân, doanh nghiệp về triển khai quy định mới của Hoa Kỳ; hoàn thiện hồ sơ đăng ký và chủ trì cùng các Bộ Ngành đàm phán với phía Hoa Kỳ để công nhận tương đương về hệ thống pháp luật vào tháng 2/2018.

- Tháng 5/2018, Đoàn thanh tra của Cơ quan thanh tra An toàn thực phẩm (FSIS) Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (05 chuyên gia) sang đánh giá thực địa và ghi nhận việc thực thi hệ thống kiểm soát ATTP trong sản xuất, chế biến, xuất khẩu cá da trơn Việt nam hoàn toàn đáp ứng các qui định của Hoa kỳ.

- Tháng 9/2018, FSIS đã công bố dự thảo công nhận Hệ thống của Việt Nam để xin ý kiến công chúng. Kết quả ý kiến ủng hộ của công chúng đối với Việt Nam đạt mức cao nhất (80%) so với tỉ lệ ủng hộ dành cho Trung Quốc (57%) và Thái Lan (40%).

- Sau hơn 03 năm nỗ lực hoàn thiện Hệ thống, đàm phán kỹ thuật và luôn được sự quan tâm của Quốc hội, Chính phủ các Bộ Ngành (tại các diễn đàn, gặp gỡ làm việc đều đề nghị phía Hoa kỳ công nhận tương đương cá tra Việt nam xuất khẩu sang Hoa kỳ). Cuối cùng ngày 31/10/2019, Bộ Nông nghiệp Hoa kỳ đã chính thức công bố quyết định công nhận tương đương hệ thống kiểm soát ATTP cá da trơn của Việt nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

- Việc Hoa Kỳ công nhận tương đương hệ thống kiểm soát ATTP cá da trơn của Việt nam xuất khẩu sang Hoa kỳ là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển ngành cá tra bền vững trong thời gian tới, cụ thể như sau:

+ Khẳng định năng lực kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm chuỗi sản xuất, chế biến xuất khẩu cá tra của Việt Nam đã đáp ứng 1 trong những yêu cầu khắt khe nhất, giúp cá tra Việt Nam dễ dàng hơn trong việc tiếp cận và mở rộng thị trường xuất khẩu không chỉ Hoa kỳ mà còn các thị trường khác.

+ Việt nam được bổ sung thêm doanh nghiệp đăng ký xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ (hiện nay là 13 doanh nghiệp) và quan trọng hơn là tạo niềm tin cho nhà nhập khẩu Hoa kỳ yên tâm nhập khẩu, sẽ gia tăng sản lượng, giá trị xuất khẩu cá tra vào thị trường này trong những tháng cuối năm 2019, góp phần tăng trưởng ngành hàng cá tra năm 2019.

+ Đáp ứng yêu cầu công nhận tương đương của Hoa kỳ góp phần chuyển mạnh ngành nuôi cá tra từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất lớn trên cơ sở kiểm soát có hệ thống từ con giống đến sản phẩm cuối cùng, đồng thời tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững của ngành thủy sản.

- Theo qui định, sau khi công nhận tương đương Bộ Nông nghiệp Hoa kỳ tiếp tục giám sát, định kỳ thanh tra lại Hệ thống kiểm soát ATTP chuỗi sản xuất kinh doanh cá tra Việt nam. Do vậy để duy trì việc công nhận và mở rộng xuất khẩu sang Hoa kỳ và các thị trườngkhác, chúng ta cần tiếp tục rà soát hoàn thiện và triển khai hệ thống chính sách pháp luật và tổ chức tốt việc thực thi Chương trình kiểm soát ATTP trong sản xuất kinh doanh cá tra tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Nguồn: Cục QLCL Nông lâm sản và Thuỷ sản - NAFIQUAD