Việc phát triển, đảm bảo nguồn cung thực phẩm nông lâm thủy sản chất lượng, an toàn cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu luôn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự ổn định, phát triển kinh tế-xã hội của đất nước; luôn được Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp đặc biệt quan tâm trong thời gian qua. Để chỉ đạo hệ thống chính trị triển khai Luật An toàn thực phẩm, chăm lo sức khỏe Nhân dân và thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 08-CT/TW ngày 21/10/2011 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với vấn đề an toàn thực phẩm trong tình hình mới với mục tiêu “tất cả thực phẩm được sản xuất, kinh doanh, lưu thông và tiêu dùng trên lãnh thổ Việt nam đều là thực phẩm an toàn”. Mới đây nhất, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 được thông qua tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã vạch ra nhiều định hướng, giải pháp để thực hiện mục tiêu trên trong đó giải pháp“Nâng cao trình độ nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học, công nghệ, phát triển mạnh nông nghiệp công nghệ cao nhằm tạo đột phá về năng suất, chất lượng” và “Phát triển mạnh nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái, đạt tiêu chuẩn phổ biến về an toàn thực phẩm”.

Để triển khai các chủ trương của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành nhiều chính sách pháp luật quan trọng về đảm bảo an toàn thực phẩm, nâng cao chất lượng nông lâm thủy sản, đặc biệt là Quyết định 255/QĐ-TTg ngày 25/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2025 với mục tiêu “Tiếp tục thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng phát triển nông nghiệp bền vững, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh nông sản”. 

Việc thực hiện các chủ trương, chính sách nêu trên của Đảng và Nhà nước trong thời gian qua đã đạt được những kết quả hết sức quan trọng: (1) Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật được đẩy mạnh; (2) Hệ thống văn bản pháp luật, tiêu chuẩn, qui chuẩn kỹ thuật về chất lượng, an toàn thực phẩm nông lâm thủy sản đã được xây dựng cơ bản đầy đủ theo hướng hội nhập quốc tế và phù hợp với chủ trương cơ cấu lại, chuyển đổi mô hình tăng trưởng nông nghiệp từ bề rộng sang chiều sâu, thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp; (3) Nguồn lực được kiện toàn và tăng cường, bước đầu  thực thi chính sách pháp luật có hiệu lực, hiệu quả; (4) Chất lượng, an toàn thực phẩm nông lâm thủy sản đã từng bước được cải thiện rõ nét.

Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đã đạt được, nền nông nghiệp và chế biến nông lâm thủy sản nước ta còn nhiều tồn tại, hạn chế như: (1) Tỷ lệ cơ sở sản xuất được chứng nhận theo các tiêu chuẩn quốc tế chất lượng, an toàn còn thấp; tỷ trọng sản phẩm được kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm tại từng công đoạn và trong toàn chuỗi cung ứng theo chuẩn quốc tế chưa cao; (2) Sản phẩm nông lâm thủy sản chất lượng chưa đồng đều, thiếu ổn định, thất thoát sau thu hoạch còn lớn; tỷ lệ cơ sở sản xuất kinh doanh được chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm hoặc ký cam kết chưa đạt yêu cầu; vi phạm về an toàn thực phẩm, lô hàng bị trả về tuy giảm nhưng còn ở mức cao; (3) Hệ thống văn bản pháp luật, tiêu chuẩn quy chuẩn chưa cập nhật kịp thời theo chuẩn mực quốc tế; Tổ chức bộ máy các cấp chưa đầy đủ, thiếu ổn định; Cơ sở vật chất, trang thiết bị, biên chế, cơ chế tài chính chưa đáp ứng nhu cầu.

Nguyên nhân chính của những tồn tại, hạn chế trên là do nhận thức, sự lãnh đạo, chỉ đạo thiếu đồng bộ, chưa quyết liệt, tinh thần trách nhiệm, năng lực tổ chức thực thi pháp luật của một số cơ quan, cán bộ, công chức còn hạn chế; nhận thức của người sản xuất, kinh doanh và người dân về chất lượng, ATTP nông lâm thủy sản chưa đầy đủ.

Để phát huy các thành tựu, kết quả đã đạt được, khắc phục những tồn tại, hạn chế và vượt qua khó khăn, thách thức; tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả đưa công tác quản lý chất lượng, đảm bảo ATTP tiếp tục đổi mới, chuẩn hóa phù hợp với tư duy phát triển kinh tế nông nghiệp, thực hiện tái cơ cấu ngành, xây dựng nông thôn mới, Ban cán sự đảng Bộ Nông nghiệp và PTNT ban hành Nghị quyết 14-NQ/BCSĐ ngày 14/12/2021 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý chất lượng và đảm bảo an toàn thực phẩm nông lâm thủy sản giai đoạn 2021-2030, trong đó, giao Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản xây dựng Đề án “Đảm bảo an toàn thực phẩm, nâng cao chất lượng nông lâm thủy sản giai đoạn 2021-2030”. Đề án đã được phê duyệt theo Quyết định số 1384/QĐ-BNN-QLCL ngày 15/4/2022 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Theo đó, giai đoạn 2021-2025, ngành Nông nghiệp Việt Nam phấn đấu 100% cơ sản xuất, kinh doanh nông, lâm, thủy sản được chứng nhận đủ điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm hoặc ký cam kết tuân thủ quy định an toàn thực phẩm. Tỷ lệ cơ sở sơ chế, chế biến thực phẩm nông, lâm, thủy sản được chứng nhận HACCP, ISO 2200 (hoặc tương đương) tăng tương ứng 10%/năm và 15%/năm. Tỷ lệ sản phẩm chế biến sâu làm sẵn, ăn liền tăng 10%/năm. Tỷ lệ mẫu thực phẩm nông lâm thủy sản được giám sát vi phạm các quy định an toàn thực phẩm giảm 10%/năm. Diện tích trồng trọt, diện tích nuôi thủy sản, số cơ sở chăn nuôi được chứng nhận Thực hành nông nghiệp tốt - GAP (như VietGAP hoặc tương đương) tăng 10%/năm.

Phấn đấu 100% các địa phương kiện toàn hệ thống quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản phù hợp với phân công, phân cấp; 100% cán bộ quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm nông, lâm, thủy sản các cấp được bồi dưỡng, cập nhật hàng năm về chuyên môn nghiệp vụ.

Để đạt được mục tiêu đề ra, Bộ Nông nghiệp và PTNT yêu cầu các cơ quan, đơn vị của Bộ Nông nghiệp và PTNT; UBND các tỉnh, thành phố tập trung triển khai đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, phát triển các vùng sản xuất nguyên liệu tập trung, quy mô lớn; nâng cấp hệ thống chợ đầu mối/trung tâm cung ứng, chợ bán lẻ nông lâm thủy sản, hoàn thiện chuỗi giá trị nông, lâm, thủy sản.

Triển khai đồng bộ các hoạt động tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về chất lượng, an toàn thực phẩm của Việt Nam và thị trường nhập khẩu cho tất cả các đối tượng tham gia chuỗi sản xuất, kinh doanh nông, lâm, thủy sản.

Hỗ trợ nghiên cứu, chuyển giao, tập huấn ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt ưu tiên các tiến bộ kỹ thuật liên quan đến nâng cao chất lượng giống, áp dụng các công nghệ sản xuất “xanh, sạch” theo hướng nông nghiệp hữu cơ, sinh thái, nông nghiệp tuần hoàn, tiết kiệm tài nguyên và giảm phát thải, nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm nông, lâm, thủy sản.

Phát triển thị trường nông lâm thủy sản chất lượng, an toàn. Phổ biến thông tin thị trường, quy định về chất lượng an toàn thực phẩm các thị trường trong và ngoài nước để người sản xuất, người tiêu dùng nắm rõ, hiểu đúng, làm đúng. Tăng cường đàm phán, ký kết thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau về chất lượng, an toàn thực phẩm nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu nông lâm thủy sản chất lượng, an toàn. Thiết lập và vận hành cơ chế tham gia hiệu quả các hoạt động của các tổ chức quốc tế: Codex, Ủy ban SPS của WTO.

Tăng cường năng lực thực thi chính sách pháp luật, đảm bảo an toàn thực phẩm, nâng cao chất lượng nông, lâm, thủy sản. Hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về chất lượng, an toàn thực phẩm theo chuẩn mực, thông lệ quốc tế và phù hợp với thực tiễn.

Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách; lồng ghép nhiệm vụ đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng đủ điều kiện sản xuất kinh doanh nông, lâm, thủy sản chất lượng, an toàn vào các kế hoạch, đề án, chương trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới 2021-2025.

Xem nội dung chi tiết Quyết định số 1384/QĐ-BNN-QLCL BNNPTNT tại tập tin đính kèm.